Over het begrafenisfonds
Het begrafenisfonds is onderdeel van de R.K. Parochie HH. Maria en Vincentius te Volendam en valt onder de verantwoordelijkheid van het R.K. Kerkbestuur. Het begrafenisfonds zelf heeft geen rechtspersoonlijkheid.
Het begrafenisfonds is in 1874 opgericht door toenmalig pastoor Beumer. In die tijd werden vanuit de R.K. Kerk meerdere begrafenisfondsen in Nederland opgericht, op basis van onderlinge solidariteit en zogenoemd ‘nabuurschap’. Het kerkhof bij de Sint Vincentiuskerk dateert van 19 maart 1862.
Voor de uitvoering van de activiteiten van het fonds zijn in het verleden een tweetal stichting opgericht. Het betreft de Stichting Begrafenisfonds JVA en de Stichting Steun Rooms Katholiek Begrafenisfonds J.V.A.
De werkzaamheden binnen het begrafenisfonds worden door vrijwilligers uitgevoerd.
In 2003 is besloten te streven naar volledige verzelfstandiging en hiervoor de nodige initiatieven te nemen. In september 2004 is daarom op verzoek van het Bisdom Haarlem-Amsterdam een gezamenlijk overleg gevoerd tussen het kerkbestuur, het bisdom en het bestuur van het begrafenisfonds. Er is met de door het bisdom voorgestelde adviseur een stappenplan opgesteld dat tot de verzelfstandiging moest leiden.
Een van de stappen was de overdracht van de verzekeringsafspraken naar een verzekeringsmaatschappij, ten einde de risico’s voor het fonds, de parochie en de bij het fonds aangesloten deelnemers te verminderen. Na onderhandelingen met verschillende verzekeringsmaatschappijen is met toestemming van het bisdom het verzekeringsdeel eind 2006 door Aegon overgenomen. Deelnemers van het begrafenisfonds die op het aanbod van Aegon zijn ingegaan, hebben sindsdien een polis die recht geeft op een uitkering bij overlijden.
De praktijk van de laatste jaren is dat wensen van nabestaanden meer en meer van invloed zijn op de wijze waarop uitvaartorganisaties vorm (moeten) geven aan het verzorgen van uitvaarten. De uitvaartwereld heeft te maken met grote veranderingen. Volendam vormt daarop geen uitzondering.
In 2018 concludeerden het kerkbestuur en het begrafenisfonds o.a. het volgende:
a. De kosten voor begraven en onderhoud van de begraafplaats stijgen de laatste jaren aanzienlijk.
b. Het percentage crematies in Volendam groeit de laatste jaren sterk (ca 55%).
c. De onderhoudskosten van het uitvaartcentrum het Mirakel stijgen. Toenemende concurrentie heeft gevolgen voor de exploitatie van het uitvaartcentrum.
d. Het beheer van de begraafplaats kan geen vrijwilligersorganisatie meer zijn vanwege de toegenomen hoeveelheid werkzaamheden, als gevolg van de gestage groei van het aantal overledenen en de extra eisen van nabestaanden en uitvaartondernemers.
e. Het aannemen van betaalde krachten is door het fonds financieel niet op te brengen.
Kerkbestuur en begrafenisfonds hebben beseft dat niet langer gestreefd moet worden naar een verzelfstandiging van het begrafenisfonds. De doelstellingen van het fonds, waaronder als belangrijkste - het behoud van de begraafcultuur in de Volendamse gemeenschap - kunnen het beste worden behouden door de samenwerking met de Parochie te formaliseren. In 2019 is een definitieve keuze gemaakt over de toekomst van het begrafenisfonds.
Als onderdeel van de nieuwe structuur is in 2020 besloten dat het beheer van de begraafplaats* overgedragen zou moeten worden aan een partij die dat ook op lange termijn kan blijven uitvoeren. De meest logische partij om dit te doen is de gemeente. Kerkbestuur, begrafenisfonds, besturen van genoemde stichtingen, de rvt van de Stichting Begrafenisfonds JVA en de klankbordgroep hebben hiermee ingestemd.
In 2020 is het overleg daarover met de gemeente intensief geweest. Met de gemeenteraad is op 27 februari 2020 van gedachten gewisseld over het voornemen het beheer van de begraafplaats over te dragen aan de gemeente. Zowel het college van B & W, als de gemeenteraad deelden het standpunt van parochie en begrafenisfonds dat het beheren van een begraafplaats geen vrijwilligerstaak meer kan zijn. Bovendien konden zij zich voorstellen dat de groei van het aantal crematies gevolgen heeft voor de exploitatie van de begraafplaats.
Het college van B & W van de gemeente heeft in december 2020 erin toegestemd per 1 januari 2021 het beheer en de administratie van de het gemeentelijk deel van de begraafplaats (achter de kerk) over te nemen.
Vanaf die datum zal, behoudens uitzonderingen voor pasgeborenen, jeugdigen en priesters, alleen nog maar op het gemeentelijk deel van de begraafplaats worden begraven.
De organisatie van het begrafenisfonds wordt aangepast. Met het bisdom wordt overlegd over de formele aanpassing van de organisatie. Het Kerkbestuur blijft eindverantwoordelijke en is de 'Founding Father' van het als afzonderlijke administratieve eenheid te beheren begrafenisfonds.
De Stichting Steun Rooms Katholiek Begrafenisfonds J.V.A. blijft namens het kerkbestuur via mandaat belast met het uitvoeren van werkzaamheden die betrekking hebben op het uitvaartgebeuren.
*Het kerkhof bij de Sint Vincentiuskerk bestaat uit twee delen, het parochiegedeelte en het gemeentelijke deel. De parochie is eigenaar van het parochiegedeelte. Het gemeentelijk deel is in gebruik genomen op 1 november 1999 en wordt van de gemeente gehuurd voor de tegenwaarde van fl. 1,00 per jaar. Hiervoor is een overeenkomst gesloten op 6 januari 1999. Het gemeentebestuur van Edam-Volendam heeft bij brief van 24 april 2009 de gehele begraafplaats aangemerkt als bijzondere begraafplaats. Op de begraafplaats is het reglement voor het beheer en onderhoud, zoals goedgekeurd door het bisdom Haarlem op 6 januari 2009, ref. 0003/MG/rvde van toepassing. Dit reglement geldt ook voor het gedeelte van de begraafplaats dat eigendom is van de gemeente Edam-Volendam.